تصفیه فاضلاب چیست؟
تصفیه فاضلاب فرایند تبدیل پسابی که دیگر نیازی به مصرف آن نیست یا دیگر برای استفاده مناسب نیست، به آب شیرین است. که می تواند دوباره به محیط زیست رها شود. این فاضلاب از فعالیت های مختلف از جمله حمام کردن، شستن و نظافت، پساب استفاده از توالت ، آب باران و … تشکیل شده است. فاضلاب پر از آلاینده ها از جمله باکتری ها، مواد شیمیایی و سایر سموم است. هدف از تصفیه آن کاهش آلاينده ها به سطوح قابل قبول است تا آب را برای تخلیه به محيط بی خطر سازد.
تصفیه فاضلاب فرآیندی است که طی آن پساب های خانگی و صنعتی تصفیه و گند زدایی می شوند و قابلیت استفاده مجدد و حتی قابلیت شرب پیدا می کنند. با تصفیه فاضلاب تمامی باکتری ها، آلاینده ها، سموم، آلودگی ها و مواد شیمیایی از بین می رود و آب برای استفاده مجدد آماده می شود.
از فاضلاب تصفیه شده برای مقاصد زیادی استفاده می شود. با تصفیه فاضلاب میلیاردها تن فاضلاب تولید شده، در محیط زیست رها نمی شود و آلودگی های بزرگ و وحشتناک به وجود نمی آید.
هدف اصلی تصفیه خانه های فاضلاب حذف هرچه بیشتر و بهتر مواد جامد معلق در آب قبل از تخلیه آن در محیط زیست می باشد. با زیاد شدن مواد معلق جامد و پوسیدگی آنها، اکسیژن زیادی که مورد نیاز گیاهان و حیوانات ساکن در آب است، استفاده می شود.
تصفیه فاضلاب معمولا در دو مرحله تصفیه اولیه و تصفیه ثانویه انجام می شود. در تصفیه اولیه حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد مواد جامد معلق از فاضلاب حذف می شود. بعد از تصفیه اولیه مجددا اکسیژن به فاضلاب تزریق می شود و تصفیه ثانویه صورت می گیرد. در تصفیه ثانویه بیش از ۹۰ درصد مواد جامد معلق و مواد آلی مضر از بین می رود.
روشهای تصفیه فاضلاب
فاضلاب عمدتا به ۳ روش تصفیه و گند زدایی می شود. این روش ها عبارتند از روش فیزیکی، روش شیمیایی و روش بیولوژیکی. سیستمهای تصفیه بیولوژیکی با استفاده از مواد بیولوژیکی و باکتری ها، مواد زائد را از بین می برند. در مقابل، در تصفیه فیزیکی از فرآیندهای فیزیکی برای تصفیه فاضلاب استفاده می کنند.
سیستم های تصفیه بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب محلهای مسکونی و تجاری ایده آل است. سیستمهای تصفیه فاضلاب فیزیکی نیز بیشتر برای تصفیه فاضلاب صنایع، کارخانه ها و شرکت های تولیدی استفاده می شوند. این به این دلیل است که بیشتر فاضلاب این صنایع شامل مواد شیمیایی و سایر سموم است که می تواند تا حد زیادی به محیط زیست آسیب برساند.
روش فیزیکی: در روش فیزیکی از UV و ته نشینی استفاده می شود. در این روش ابتدا آشغالگیری انجام می شود و سپس عملیات دانه گیری و فیلتراسیون صورت می گیرد.
روش شیمیایی: روش شیمیایی تصفیه فاضلاب از روش فیزیکی کمی پیچیده تر است و از نظر هزینه نیز کمی گران تر می باشد. در این روش از کلر استفاده می شود.
در روش های شیمیایی ابتدا انعقاد و لخته سازی انجام می شود و سپس با تبادل یونی و تنظیم PH عملیات تصفیه تکمیل می شود. سولفات آلومینیوم، سولفات فریک و آهک موادی هستند که از آنها در روش های شیمیایی تصفیه فاضلاب استفاده می شود.
بزرگترین عیب روش شیمیایی این است که در انتهای کار لجن زیادی تولید می شود، به همین دلیل است که استفاده از روش شیمیایی برای تصفیه فاضلاب خیلی پیشنهاد نمی شود. لجن های شیمیایی تولید شده در انتهای تصفیه ممکن است سمی باشند و از بین بردن آنها هزینه بالایی در پی دارد.
روش بیولوژیکی: در روش بیولوژیکی طی یک فرآیند بیولوژیکی تصفیه فاضلاب انجام می شود. در این روش از باکتری ها استفاده می شود.
روش بیولوژیکی خود نیز به دو دسته هوازی و بی هوازی تقسیم می شود. این روش نسبت به دو روش دیگر تصفیه فاضلاب بهتر و متداول تر است زیرا بهداشتی تر می باشد و تصفیه خیلی خوب انجام می گیرد.
در روش هوازی از اکسیژن و لجن فعال استفاده می شود و در روش بی هوازی لجن بی هوازی مورد استفاده قرار می گیرد و از اکسیژن هم استفاده نمی شود.
تصفیه فاضلاب با لجن فعال و اکسیژن طرفداران بیشتری دارد زیرا این روش دارای مزایای زیادی است و نتیجه خیلی خوبی حاصل می شود. علاوه بر این استفاده از لجن فعال هم برای تصفیه های سطحی و هم عمقی مناسب است. تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی و با استفاده از لجن فعال باعث می شود راندمان کار بالا برود و تصفیه به خوبی انجام شود.
چرا باید فاضلاب تصفیه شود؟
مراقبت از محیط زیست و سلامت بسیار اهمیت دارد. تلاش برای حفظ پاکیزگی آب و تصفیه فاضلاب یک اولویت مهم است و دلایل خوب و زیادی برای این کار وجود دارد.
حفظ رودخانه ها و آب های اقیانوس: رودخانه ها، سواحل و باتلاق ها نقش پر رنگی در زندگی ما دارند. آنها زیستگاه های مهمی برای صدها گونه ماهی و دیگر آبزیان هستند. پرندگان مهاجر از رودخانه ها و ساحل ها برای استراحت و غذا استفاده می کنند. تصفیه فاضلاب در حفظ رودخانه ها و آب های اقیانوس ها نقش مهم و زیادی دارد.
تفریح و کیفیت زندگی: آب یک نیاز اساسی و عالی برای همه ما است. داشتن یک زندگی آرام و محیطی سالم دلایلی هستند که انسان ها برای آنها تلاش می کنند. فعالیت هایی مانند شنا، ماهیگیری، قایقرانی و پیک نیک نیز حس خوبی به انسان ها می دهد و انگیزه و امید به زندگی را در آنها بالا می برد. تصفیه فاضلاب باعث می شود محیط زندگی سالم و ایمنی برای انسان ها فراهم شود و آنها بتوانند با خیالی راحت و آسوده تفریح و زندگی کنند.
نگرانی های سلامتی: اگر فاضلاب و آب مورد استفاده انسان ها به طور صحیح تصفیه نشود، می تواند بیماری های زیادی ایجاد کند. از آنجا که ما بسیار نزدیک به آب زندگی می کنیم، کار می کنیم و تفریح می کنیم، باکتری ها، آلاینده ها و مواد آلی مضر باید از بین بروند که با تصفیه فاضلاب این کار به خوبی انجام می شود و سلامتی انسان تضمین می گردد.
مزایای تصفیه فاضلاب
اگر فاضلاب به درستی تصفیه نشود، می تواند تاثیر منفی روی محیط و سلامت انسان بگذارد. این تاثیرات منفی می تواند شامل آسیب به جمعیت ماهی ها و حیوانات وحشی، کاهش اکسیژن، بستن ساحل و سایر محدودیت ها در استفاده از آب تفریحی، محدودیت در صید ماهی و صدف و آلودگی آب آشامیدنی باشد.
در زیر به چند مورد از مزایای تصفیه فاضلاب و تاثیرات مثبت آن اشاره کرده ایم:
– اگر فاضلاب تصفیه نشود، مواد آلی و مواد معلق موجود در آب پوسیده می شوند و اکسیژن محلول در آب را استفاده می کنند، بنابراین ماهی ها و سایر جانوران آبزی نمی توانند زنده بمانند.
– با تصفیه فاضلاب فسفر، نیتروژن و آمونیاک که باعث سمی شدن آب و مسمومیت جانداران می شوند، از بین می رود.
– تصفیه فاضلاب باعث رشد گیاهان، افزایش اکسیژن موجود، حفظ زمین های کشاورزی، حفظ زیستگاه و حفظ گونه های خاص جانوری می شود.
– ترکیبات کلر و کلرامین های غیر آلی می توانند برای بی مهرگان آبزی، جلبک ها و ماهی ها سمی باشند که با تصفیه فاضلاب از بین می روند.
– باکتری ها، ویروس ها و عوامل بیماری زا می توانند سواحل را آلوده کنند و منجر به محدودیت در تفریحات انسانی و مصرف آب آشامیدنی شوند. تصفیه فاضلاب تمامی این باکتری ها و ویروس ها را نابود می کند.
– فلزاتی مانند جیوه، سرب، کادمیوم، کروم و آرسنیک که می توانند اثرات سمی حاد و مزمن بر روی انسان داشته باشند با تصفیه فاضلاب از بین می روند.
– برخی از مواد مانند محصولات دارویی و مراقبت شخصی، از طریق فاضلاب وارد محیط زیست می شوند و ممکن است تهدیداتی برای سلامتی انسان، زندگی آبزیان و حیات وحش نیز ایجاد کنند. با تصفیه فاضلاب این مشکل پیش نمی آید و تمام این محصولات و مواد تجزیه و تصفیه می شوند.
کاربردهای تصفیه فاضلاب
امروزه تصفیه فاضلاب اهمیت زیادی دارد و فاضلاب مکان های زیادی تصفیه و گند زدایی می شود. اکثر این فاضلاب ها به روش های بیولوژیکی تصفیه می شوند. در زیر به چند مورد اشاره شده است:
- تصفیه فاضلاب مجتمع های مسکونی، اقامتی و تفریحی
- تصفیه فاضلاب بیمارستان ها و مراکز درمانی
- تصفیه فاضلاب کارخانه ها و کارگاه ها
- تصفیه فاضلاب ساختمان های اداری
- تصفیه فاضلاب صنایع غذایی، لبنی، کاغذ سازی و مقوا سازی
- تصفیه فاضلاب پالایشگاه های نفت
- تصفیه فاضلاب تولید کود و آفت کش ها